Hard water is schadelijk voor horeca apparatuur zoals een horecavaatwasmachine, omdat calcium en magnesium uit het water neerslaat op het mechanisme en in het bijzonder op het verwarmingselement van de apparatuur en ook op de vaat. Waterontharders worden onder andere gebruikt om dit te voorkomen.
De techniek achter waterontharders
Een waterontharder is een stof die de hardheid van water vermindert. Omdat de hardheid, ook wel Duitse hardheid genoemd, van leidingwater bepaald wordt door de in het water aanwezige calcium en magnesium. Dit is een waterontharderstof die de calcium- en magnesiumionen chemisch aan zich bindt en doet neerslaan, met als gevolg dat de hardheid van het water vermindert.
Nadelen hoge hardheid
Aan een hoge hardheid van het water zitten nog meer naldene. Daarom wordt het aangeraden vanaf 5 dH beschermende maatregelen (zout) voor de vaatwasmachine te nemen.
Vorming ketelsteen
Bij het verwarmen van de in het water aanwezige calcium(- en magnesium)zouten ontstaat ketelsteen, het vaste calciumcarbonaat (magnesiumcarbonaat): Ca2+(aq) + 2 HCO3-(aq) CaCO3(s) + H2O(l) + CO2(aq). Het calciumcarbonaat (ev. magnesiumcarbonaat) is warmte-isolerend en is daarom slecht voor de warmteoverdracht in bijvoorbeeld een verwarmingselement.
Neerslagvorming met zeep
Calcium- en magnesium-ionen reageren met basische-ionen uit zeep, en slaan neer (verdwijnen uit het mengsel). Hierbij ontstaat een grauwe neerslag van kalkzepen. Hoe harder het water is, des te meer zeep eerst moet worden toegevoegd (schuimgetal), alvorens een bepaalde schuimwerking wordt verkregen. Wassen met hard water kost dus meer zeep (en dus meer geld). Bovendien worden (niet-synthetische) textielvezels stug bij gebruik van hard water voor de was, omdat de neerslag in de textielvezel terecht komt. Om deze reden wordt voor de fabricage van wasmiddel tegenwoordig weinig of geen zeep gebruikt. In plaats daarvan worden andere detergenten gebruikt die niet gevoelig zijn voor hard water.
Nadelen lage hardheid
Water met een lage hardheid bevat weinig metaalionen (volgens de definitie van het Drinkwaterbesluit: weinig Ca- en Mgionen) maar kan verder verschillend van samenstelling zijn. Water in zijn meest zuiver vorm (alleen H2O moleculen) neemt gemakkelijk allerlei stoffen op, waaronder CO2 en kalk maar ook giftige stoffen zoals (zware) metalen. Sommige soorten (zeer) zacht water hebben deze eigenschap ook, bijvoorbeeld natuurlijk zeer zacht water uit granietstreken. Onthard water van waterleidingbedrijven is niet zo zacht dat deze eigenschap zich zal voordoen.